تحصیل در آلمان
تحصیل در آلمان در مقاطع مختلف تحصیلی
تحصیل در آلمان، مراحل و مدارک مورد نیاز جهت دریافت ویزای تحصیلی آلمان و نکات مهم مهاجرت به آلمان از طریق تحصیل از مسائل مهمی است که در این مطلب بیان میشوند. آیا تحصیل رایگان در آلمان امکان پذیر است؟ برای پذیرش در دانشگاه های آلمان چه شرایطی مورد نیاز است؟ با توجه به اینکه دانشگاه های آلمان از سطح علمی مناسبی برخوردار میباشند، تحصیل در مقاطع مختلف آلمان برای افرادی که به سطح علمی دانشگاه اهمیت میدهند، میتواند انتخاب مناسبی باشد. دانشگاه های آلمان به دو شکل دولتی و خصوصی وجود دارند که دانشگاه های دولتی عملا شهریه ای از دانشجو دریافت نمینمایند. در این نوشتار که به همت کارشناسان مؤسسه حقوقی ملک پور (MIE اتریش) نگاشته شده است، به تمامی جنبه های اصلی تحصیل در آلمان که میتواند منجر به یک مهاجرت موفقیت آمیز گردد، پرداخته شده است.
شرایط عمومی تحصیل در آلمان
آلمان کشوری واقع در قلب اروپای غربی است. این کشور با دانمارک، لهستان، جمهوری چک، اتریش، سوئیس، فرانسه، لوکزامبورگ، بلژیک، هلند و دریای بالتیک دارای مرز مشترک است. آلمان دارای یک محل استراتژیک در شمال اروپا و در جوار دریای بالتیک است. آلمان عضو اتحادیه اروپا (EU) است؛ این کشور از صنعتی ترین کشور های جهان است و نیاز آن به نیروی کار متخصص سبب شده است که توجه افراد زیادی برای مهاجرت به آلمان جلب شود و در سال های اخیر افرادی زیادی از طرق مختلف از جمله کار در آلمان، انواع مختلف ویزای کار آلمان، تحصیل در این کشور و سرمایه گذاری به آلمان مهاجرت کرده اند.
به دلیل سطح علمی بالا و دانشگاه های دولتی رایگان، تحصیل در دانشگاه های آلمان هدف بسیاری از متقاضیان بین المللی است. در کنار این موارد عوامل بسیاری همچون تنوع رشته های ارائه شده، همکاری دانشگاه ها با شرکت های متنوع و آماده شدن برای ورود به بازار کار، تحصیل در دانشگاه های آلمان ایده آل به نظر میرسد. دانشجویان بین المللی که در این کشور به تحصیل میپردازند با توجه به بازار کار مناسب، شانس بالایی برای کاریابی و اخذ اقامت آلمان خواهند داشت. همه این عوامل سبب گشته است که افراد زیادی آلمان را برای افزایش سطح علمی خود و سپس ورود به بازار کار اروپا انتخاب نمایند. با ادامه این نوشتار همراه شوید و هر آنچه را که برای تحصیل در کشور آلمان نیاز دارید بیاموزید.
تحصیل در دانشگاه های آلمان در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری امکان پذیر است. متقاضیان برای تحصیل در دانشگاه های آلمان میتوانند از طریق سه دسته دانشگاه ها، موسسات علمی کاربردی و کالج هنر، فیلم و موسیقی، اقدام نمایند. کشور آلمان نیز همانند اکثر کشورهای جهان دارای دو نوع دانشگاه دولتی و خصوصی است، البته اکثر دانشگاه های آلمان را دانشگاه های دولتی تشکیل میدهد. هزینه تحصیل در دانشگاه های آلمان متناسب با نوع آن است و هزینه تحصیل در دانشگاه های دولتی بسیار کمتر از دانشگاه های خصوصی است. بسیاری از دانشگاه های خصوصی فنی حرفه ای هستند که توسط دولت به رسمیت شناخته شده اند. البته دانشگاه های فنی حرفه ای هزینه تحصیلی نسبتا بالایی دارند به همین دلیل بسیاری از دانشجویان تمایل به تحصیل در دانشگاه های فدرال دارند.
دوره زبان آلمانی در کشور آلمان
برای ورود در دانشگاه های دولتی آلمان باید در آزمون ورودی این دانشگاه ها پذیرفته شوید. البته در صورتی که در کنکور ایران در دانشگاه دولتی قبول شوید، نیازی به شرکت در آزمون در آلمان نیست. با این حال برای رشته های خاصی مانند پزشکی قبولی در آزمون ورودی الزامی است و به واسطه قبولی در کنکور ایران نمیتوانید پذیرش بگیرید. اکثر رشته های رایگان به زبان آلمانی ارائه میشوند و تعداد بسیار کمی برنامه انگلیسی رایگان وجود دارد، بنابراین از دیگر الزامات تحصیل رایگان در کشور آلمان ارائه مدرک زبان آلمانی است. برای پذیرش در دانشگاه های دولتی و تقریبا رایگان آلمان، علاوه بر شرایط ذکر شده باید مدرک زبان آلمانی C1 نیز ارائه دهید. بهترین راه برای افرادی که تمایل به تحصیل در این دانشگاه ها دارند این است که در دوره های زبان آلمانی در این کشور شرکت کنند و سطح زبان خود را به C1 برسانند. برای پذیرش در دوره زبان باید مدرکA2 یا B1 آلمانی ارائه دهید. پس از گذراندن دوره زبان آلمانی با توجه به رشته ای که تصمیم به تحصیل در آن دارید، میتوانید در دوره های فاندیشن مربوط به آن شرکت کنید. البته در رشته پزشکی برای ورود به دوره های زبان آلمانی در آلمان و دوره های فاندیشن نیاز به معدل دیپلم 20 است. این دوره ها در دانشگاه های آلمان برگزار میشود و شما را برای شرکت در آزمون ورودی دانشگاه ها آماده میکند. هزینه دوره زبان آلمانی در آلمان بین 4،700 تا 5،600 یورو است. این دوره ها به ویژه برای افرادی که در کنکور ایران قبول نشده اند یا تمایل به تحصیل رایگان پزشکی در آلمان دارند، انتخاب بسیار مناسبی است.
تحصیل در مدارس آلمان
دولت مرکزی آلمان دخالت کمی در سیستم آموزش و پروش در مدارس این کشور دارد و هر ایالت به صورت مستقل در این خصوص تصمیم گیری میکند. بنابراین نحوه آموزش در مدارس در نقاط مختلف آلمان متفاوت است. به صورت مشترک مدارس آلمانی علاوه بر تدریس ریاضیات، جغرافیا، علوم، تاریخ و زبان، این فرصت را به دانش آموزان میدهند که در زمینه مهارت های عملی و فنی نیز آموزش ببینند.
کلاس های درس در مدارس دولتی در آلمان معمولاً به زبان آلمانی برگزار میشود، بنابراین مهاجرینی که فرزندان کم سن دارند، معمولاً تمایل دارند فرزند خود را در این مدارس ثبت نام کنند تا بتوانند زبان محلی را آموزش ببینند. البته مدارس دو زبانه و خصوصی نیز در آلمان وجود دارد که فرزندان بسیاری از مهاجرین در این مدارس به تحصیل میپردازند. با توجه به اینکه مدارس بین المللی دارای هزینه است معمولاً والدین مدارس دو زبانه دولتی را انتخاب میکنند که شهریه ای ندارند. در این مدارس علاوه بر زبان آلمانی دروسی به زبان مادری هم ارائه میشود.
مدارس بین المللی در شهر برلین |
Phorms Berlin Mitte | https://berlin-mitte.phorms.de/en/ |
Phorms Berlin Süd | https://berlin-sued.phorms.de/en/ |
SIS Swiss International School | http://www.swissinternationalschool.de/ |
Berlin Cosmopolitan School | http://www.cosmopolitanschool.de |
Berlin Metropolitan School | http://metropolitanschool.com/home/ |
Berlin International School | http://www.berlin-international-school.de/ |
John F Kennedy School, Berlin | http://jfks.de |
Berlin Brandenburg International School | http://www.bbis.de |
Charles Dickens Primary School, Berlin | http://www.charles-dickens-gs.de/en/ |
Berlin British School | http://www.berlinbritishschool.de |
International School Villa Amalienhof, Berlin | http://www.is-va.com |
تحصیل کارشناسی در آلمان
اولین مقطع دانشگاهی در آلمان مقطع کارشناسی است که دانشجویان میتوانند این مقطع را در ۶ تا ۸ ترم به پایان برسانند. پس از این مقطع دانشجویان میتوانند به کار حرفه ای خود بپردازند یا برای مقطع فوق لیسانس اقدام نمایند. برای اخذ پذیرش در مقطع لیسانس کشور آلمان شما علاوه بر قبولی در دانشگاه های مورد تأیید مراجع کشور آلمان در ایران، میبایست گواهی پایان دوره مقاطع ۱۲ ساله اولیه را داشته باشد. در صورتی که در کنکور ایران شرکت نکرده اید یا قبول نشده اید، میتوانید در دوره های فاندیشن و دوره های زبان آلمانی در آلمان شرکت کنید و سپس برای ورود به رشته مورد نظر خود آزمون دهید البته به این نکته توجه داشته باشید که از شرایط لازم برای این امر داشتن حداقل مدرک زبان آلمانی سطح A2 یا B1 و برای رشته پزشکی داشتن معدل 20 دیپلم الزامی است. بسته به دوره ای که در آن ثبت نام میکنید تسلط به زبان آلمانی یا انگلیسی نیز دارای اهمیت است و با ارائه مدارک معتبر بین المللی میتوانید مهارت خود در زبان را اثبات نمایید.
محبوب ترین این رشته ها شامل موارد زیر است.
- علوم مهندسی مکانیک
- علوم کامپیوتر
- زیست شناسی
- اقتصاد
- علوم زیست محیطی
شرایط اپلای برای کارشناسی ارشد آلمان
تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد در آلمان بعد از اتمام مقطع کارشناسی است که بسته به توانایی علمی اشخاص حدود 2 سال طول خواهد کشید. تعداد زیادی از دوره های کارشناسی ارشد در آلمان به زبان انگلیسی ارائه میشود ولی باز هم 70 درصد از دانشگاه هایی که میتوان در آن به تحصیل ارشد در آلمان مشغول شد، دولتی میباشند. آلمان از جمله کشورهایی است که از بیشترین دانشگاه ها با رنک جهانی برخوردار است و تحصیل در دانشگاه های دولتی آن تقریباً بدون نیاز به پرداخت شهریه است و هزینه پرداختی به دانشگاه کمتر از 200 یورو در ترم است. همه این عوامل سبب شده است که افراد زیادی برای تحصیل ارشد در آلمان اقدام نمایند؛ معمولاً برای درخواست پذیرش باید در دانشگاه انتخابی، رشته مورد نظر خود را یافته و از طریق وبسایت دانشگاه اپلای کنید. تاریخ مهلت ثبت درخواست در هر دانشگاه متفاوت است که در وبسایت آنها درج میشود. توصیه میشود برای چند دانشگاه اپلای کنید تا شانس پذیرش خود را بالاتر ببرید. دانشگاه ها اغلب هزینه ای بابت بررسی درخواست شما دریافت میکنند که معمولاً کمتر از 50 یورو است.
مهم ترین مدرکی که در زمان تحصیل ارشد در آلمان باید ارائه دهید مدرک کارشناسی شما است که باید در آلمان دارای اعتبار باشد. سایر مدارک بسته به دانشگاه انتخابی متفاوت است. در برخی از دانشگاه ها ممکن است ریزنمرات دیپلم شما نیز درخواست شود و یا یک مصاحبه یا آزمون ورودی ترتیب داده شود. در صورتی که قصد دارید در دانشگاه های دولتی تحصیل کنید باید دوره کارشناسی خود را در دانشگاه های دولتی ایران گذرانده باشید، یا در دوره فاندیشن در آلمان شرکت کنید و در آزمون ورودی پذیرفته شوید؛ برای تحصیل ارشد در آلمان میبایست متناسب با نوع دانشگاهی که برای آن اقدام میکنید مدرک زبان ارائه دهید، در صورتی که برای تحصیل ارشد در آلمان دانشگاه دولتی را انتخاب نموده اید میبایست حداقل مدرک زبان آلمانی B1 و برای دانشگاه های خصوصی مدرک آیلتس 6.5 یا تافل با نمره حداقل 90 ارائه دهید. شرط معدل برای تحصیل ارشد در آلمان، 15 است ولی برخی از دانشگاه های آلمان معدل 13 را نیز قبول دارند.
تحصیل در آلمان در مقطع دکترا
تحصیل دکترا در آلمان به طور معمول بین 3 تا 4 سال به طول میانجامد. برای اخذ پذیرش تحصیلی دانشجویان باید ابتدا یک استاد سوپروایزر مناسب بیابند و از طریق مکاتبه نظر استاد را برای سوپروایزری تز دکترای خود جلب نمایند. مهم ترین نیازمندی برای پذیرش در مقطع دکترا ارائه مدرک فوق لیسانس معتبر در کشور آلمان است. ارائه مدرک زبان آلمانی یا انگلیسی نیز از دیگر الزامات اخذ پذیرش تحصیلی در مقطع دکترا است.
تحصیل دکترا در آلمان رایگان است و شما ملزم به پرداخت شهریه نمیباشید. مهم ترین مدارک برای دریافت پذیرش تحصیلی از دانشگاه های آلمان شامل موارد زیر است.
- نامه تاییدیه استاد سوپروایزر
- مدارک تحصیلی قبلی
- تاییدیه اعتبار مدارک تحصیلی
- توصیه نامه از دو استاد قبلی
- تحصیل در آلمان به همراه بورس تحصیلی
اکثر بورسیه های تحصیلی در مقطع دکترا اعطا میشود که مشهورترین آنها شامل موارد زیر است.
کمک هزینه تحصیلی
سوپروایزر شما ممکن است برای کمک مالی حدود 1،250 یورو در هر ماه از بنیاد ملی علوم آلمانی (Studienstiftung des Deutsche Volkes) به شما اعطا کند.
بورس تحصیلی DAAD
خدمات بورس تحصیلی آلمان (Deutscher Akademischer Austausch Dienst) برای دانشجویان خارجی برای تحصیل در رشته دکتری در آلمان، کمک هزینه تحصیلی را به مبلغ 1،200 یورو ارائه میدهد.
StipendiumPlus
توسط گروهی از 13 سازمان ارائه شده است که در هر ماه برای دانشجویان بین المللی در آلمان هزینه ای بالغ بر 1،350 یورو ارائه میدهند.
هزینه تحصیل در آلمان
در نظر گرفتن هزینه های تحصیل و زندگی در آلمان برای انتخاب این کشور جهت تحصیل دارای اهمیت فراوان است و هزینه تحصیل در مدارس آلمان حدود 16،000 یورو در سال است.
هزینه زندگی دانشجویی در آلمان
به طور کلی میتوان گفت که با مبلغی در حدود 800 یورو میتوان یک زندگی دانشجویی معمولی در آلمان داشت. بخش زیادی از این هزینه بابت اسکان صرف میشود.
تحصیل در آلمان و کار دانشجویی
کار دانشجویی یکی از روش های تامین هزینه های زندگی در زمان تحصیل در آلمان است. دانشجویان در آلمان اجازه کار تمام وقت ندارند، اما در مقطع لیسانس و فوق لیسانس میتوانند در هفته تا سقف 20 ساعت به کار پاره وقت بپردازند. مدت زمان مجاز برای کار پاره وقت برای دانشجویان مقطع دکترا 30 ساعت در هفته است. با توجه به اینکه کشور آلمان به نیروی متخصص نیاز دارد، معمولاً دانشجویانی که مهارت کافی داشته باشند میتوانند به راحتی در این کشور به کار بپردازند. درآمد به دست آمده از کار پاره وقت میتواند بخشی از هزینه های زندگی دانشجویان را تامین نماید. علاوه بر این تجربه به دست آمده در این زمان میتواند برای اشتغال پس از پایان تحصلات تاثیر مثبتی به همراه داشته باشد.
تحصیل در آلمان و بررسی ویزای همراه
معمولاً یکی از اصلی ترین دغدغه های متأهلینی که تمایل به تحصیل در آلمان دارند، امکان همراهی خانواده با آنها است. خوشبختانه بر اساس قانون الحاق خانواده، همسر و فرزندان با سن کمتر از 18 سال میتوانند دانشجو را در کشور آلمان همراهی کنند. نکته قابل توجه در این خصوص این است که همسر متقاضی اجازه کار تمام وقت در آلمان خواهد داشت. در این بخش از نوشتار کارشناسان مؤسسه MIE اتریش، الزامات دریافت ویزای همراه برای اعضای خانواده را شرح نموده اند.
منابع مالی کافی
شما باید منابع مالی کافی برای پوشش هزینه های زندگی خود و هر یک از اعضای خانواده خود داشته باشید. این منبع باید کل مدت اقامت در آلمان را پوشش دهد و نباید به کمک های دولتی آلمان متکی باشید.
محل زندگی مناسب
اگر فاقد فضای مناسب در آلمان برای زندگی خود و هر عضو خانواده باشید، قادر نخواهید بود که خانواده خود را به آلمان ببرید.
اسناد ازدواج
ازدواج شما و همسرتان باید پیش از دریافت ویزای تحصیلی آلمان باشد.
سن مناسب
شما و همسرتان باید حداقل 18 ساله باشید زمانی که برای ویزای همراه درخواست میکنید. اگر فرزند شما در پی پیوستن به شما در آلمان باشد، نباید بیش از 16 سال سن داشته باشد. اگر فرزند شما 16 ساله باشد، باید مهارت کافی زبان آلمانی را برای ادغام آسان تر در آلمان داشته باشد.
مهارت زبان
همسر شما بدون مهارت زبان آلمانی نمیتواند درخواست ویزای همراه کند. حداقل سطح مورد نیاز A1 CEFR آلمانی است. فرزندان 16-18 ساله نیز میتوانند به شما ملحق شود اگر آنها حداقل مدرک زبان آلمانی C1 CEFR داشته باشند.
دوره اقامت
خانواده شما زمانی میتوانند به شما ملحق شوند که مجوز اقامت آلمان برای یک دوره تحصیلی حداقل 1 ساله داشته باشید.
وضعیت مدنی
فرزندانی که در هنگام تحصیل در آلمان شما را همراهی میکنند نباید ازدواج کرده، طلاق گرفته یا بیوه باشند.
حق حضانت
برای پیوستن فرزند، شما باید از حق حضانت وی برخوردار باشید.
دانشگاه های برتر آلمان
20 دانشگاه برتر آلمان در سال 2019 |
University | THE 2019 | QS 2019 | ARWU 2018 |
LMU Munich | =32 | 62 | 53 |
Technical University of Munich | =44 | 61 | 48 |
University of Heidelberg | 47 | 64 | 47 |
Humboldt University of Berlin | 67 | 121 | – |
University of Freiburg | 76 | =186 | 101-150 |
RWTH Aachen University | =87 | 144 | 201-300 |
University of Tübingen | 89 | 168 | 151-200 |
Charité – Universitätsmedizin Berlin | =90 | – | – |
Free University of Berlin | 104 | 130 | – |
University of Bonn | =110 | 255 | 101-150 |
University of Göttingen | =123 | 197 | 99 |
University of Mannheim | =123 | =338 | – |
Technical University of Berlin | 131 | 147 | 301-400 |
University of Hamburg | =135 | =223 | 151-200 |
Karlsruhe Institute of Technology | =135 | 116 | 201-300 |
University of Cologne | =146 | =306 | 151-200 |
Ulm University | =149 | =332 | – |
TU Dresden | 151 | 191 | 151-200 |
University of Würzburg | =159 | 521-530 | 151-200 |
University of Erlangen-Nuremberg | 175 | =299 | 201-300 |
مدارک مورد نیاز اخذ ویزای تحصیلی آلمان
برای ورود به آلمان و تحصیل در این کشور ابتدا به ویزای تحصیلی نیاز دارید. برای دریافت ویزای تحصیلی آلمان باید مدارک مورد نیاز، که مهم ترین آنها پذیرش تحصیلی است را آماده کنید و در زمان رزرو شده به سفارت آلمان مراجعه کنید. متاسفانه یکی از مشکلات در اخذ ویزای تحصیلی آلمان رزرو زمان مراجعه به سفارت است. معمولاً وقت ملاقات در سفارت برای حداقل 18 ماه بعد تنظیم میشود. بر اساس اطلاعیه اخیر کشور آلمان، دارندگان بورسیه تحصیلی و پذیرفته شدگان در فرصت مطالعاتی، دوره دکترا و دوره فوق لیسانس با مدرک زبان در زمانی بسیار کوتاه تر نسبت به سایر متقاضیان میتوانند مصاحبه سفارت را انجام دهند. زمان اعلام شده برای انجام مصاحبه برای این دسته از افراد، در حال حاضر بین 3 تا 4 هفته است. اصلی ترین مدارک مورد نیاز برای اخذ ویزای تحصیلی آلمان در لیست زیر عنوان شده است.
20 دانشگاه برتر آلمان در سال 2019UniversityTHE 2019QS 2019ARWU 201
مدارک تحصیلی
- انگیزه نامه
- توضیح دهید که چرا میخواهید در آلمان تحصیل کنید.
- اثبات مهارت های زبان
- در صورتی که زبان تحصیل شما آلمانی است باید مدرک زبان آلمانی ارائه دهید و یا مدارک ثبت نام در کورس زبان آلمانی در کشور آلمان را نشان دهید.
- اسناد بیمه درمانی
- اثبات تمکن مالی
- معمولاً باید حدود 10،000 یورو در حساب بانکی خود نشان دهید. این مبلغ برای پوشش هزینه های یک سال زندگی شما در آلمان است.
- نامه تأیید پذیرش از دانشگاه
- ویزای تحصیلی آلمان
- موقعیت کار پس از تحصیل در آلمان
بیشتر دانشجویان تمایل دارند پس از پایان تحصیل خود در آلمان به کار در این کشور بپردازند. با توجه به اینکه آلمان یکی از صنعتی ترین کشورهای جهان است، موقعیت های شغلی فراوانی برای افراد متخصص در این کشور وجود دارد. همین امر سبب شده است که کشور آلمان از نرخ بیکاری پایینی برخوردار باشد و کاریابی برای فارغ التحصیلان ساده تر باشد، علاوه بر نرخ بیکاری پایین که فرصت مناسبی برای اشتغال فارغ التحصیلان فراهم آورده است، دولت آلمان نیز در حمایت از فارغ التحصیلان خارجی در این کشور، به افراد این فرصت را داده است که به مدت 18 ماه پس از پایان تحصیلات خود در این کشور به جستجوی کار بپردازند. برای تبدیل ویزای تحصیلی خود به ویزای کاری باید بتوانید شغلی مرتبط با رشته تحصیلی خود بیابید. البته در این مدت 18 ماه، متقاضیان میتوانند بدون محدودیت در هر شغلی به کار بپردازند.
اقامت پس از تحصیل در آلمان
بسیاری از افراد تحصیل در آلمان را به عنوان یک راه مهاجرتی به آلمان انتخاب میکنند. اما نکته قابل توجه در اینجا این است که تحصیل در آلمان به تنهایی برای شما آثار اقامتی نخواهد داشت و منجر به اخذ اقامت دائم یا تابعیت آلمان نمیگردد. برای اینکه بتوانید فرآیند مهاجرت خود را در آلمان تکمیل نمایید باید پس از فارغ التحصیلی نوع اقامت خود در آلمان را تغییر دهید. معمولاً افراد پس از پایان تحصیل در آلمان به کار میپردازند و ویزای کاری آلمان را دریافت میکنند. خوشبختانه این کشور برای دانشجویان بین المللی شرایط مساعدی را فراهم آورده است و شما میتوانید پس از پایان تحصیل به مدت 18 ماه در این کشور اقامت داشته و به جستجوی کار بپردازید؛ البته در این مدت نیز بدون نیاز به مجوز کار میتوانید به هر شغلی در این کشور بپردازید. پس از استخدام در رشته تحصیلی مرتبط با مدرک دانشگاهی خود، میتوانید ویزای کار آلمان را دریافت کنید،ویزای کاری آلمان پس از 4 سال کار و پرداخت مالیات قابل تبدیل به اقامت دائم آلمان است. افراد پس از گذشت 3 سال از اقامت دائم خود میتوانند درخواست تابعیت و پاسپورت آلمان را نمایند. توجه داشته باشید که افرادی که اقامت دائم آلمان را دارند از اغلب حقوق شهروندی برخوردار خواهند بود و تفاوت کمی در حق رأی، حمایتی سیاسی و اشتغال در پست های سیاسی با شهروندان آلمانی خواهند داشت.